آشنایی با قبرستانهای قدیمی و جواهرات گران قیمت آنها

آشنایی با قبرستانهای قدیمی و جواهرات گران قیمت آنها

آشنایی با قبرستانهای قدیمی و جواهرات گران قیمت آنها

گورْدَخمه نوعی معماری صخره ای می باشد و فضایی است که در صخره‌ها، کوه‌ها و یا تپه‌ها برای خاکسپاری متوفیان ساخته می‌شده‌است.

لازم به توجه است که گوردخمه با دخمه تفاوت دارد. دخمه یا برج خاموشی مکانی است که بر فراز بلندی ایجاد می شد

و متوفی در آنجا قرار داده می شد تا توسط حیوانات و پرندگان متلاشی شود.

همچنین گوردخمه در زبان عامیانه گاه به طور هم معنی و مترادف با استودان نیز به کار گرفته می شود در حالیکه این دو از لحاظ ساختاری با هم تفاوت دارند.

کلمه استودان که از ترکیب واژه های “استو” به معنی استخوان و “دان” به معنی جایگاه تشکیل شده و محل نگهداری استخوان متوفیان بوده است.

استودان ها در مقایسه با گوردخمه ها دارای ظاهر بسیار ساده تری بوده و ابعاد کوچکتری نیز دارند و در واقع حفره هایی هستند

که برای نگهداری استخوان متفویان در داخل صخره ها ایجاد می شدند.

در مقابل گوردخمه ها در اصل آرامگاه هایی بودند که در دل کوه و صخره کنده می شدند و شکل اتاقی دارند که یک یا چند قبر در داخل آنها تعبیه می شد.

این فضاهای اتاقی شکل گاه جای کافی برای نشستن، قرار دادن اشیاء و برگزاری مراسم داشته اند.

در حالت کلی گوردخمه های ایران را می توان از لحاظ قدمت به سه دسته کلی گوردخمه های دوره مادها، دوره هخامنشیان و دوره پس از هخامنشیان دسته بندی نمود

که در ادامه تشریح می شوند.

گوردخمه‌های یافت شده از دوران مادها نوع تکامل یافته هنر اورارتویی هستند.

زیرا برخلاف گوردخمه‌های دوره اورارتو، اغلب دارای نقش‌برجسته و تزئینات معماری مانند ستون و نیم‌ستون بوده

و بر اساس اهمیت فرد دفن شده و همچنین تاریخ ساخت، دارای نمای ورودی متفاوت هستند.

برخلاف گوردخمه‌های هخامنشیان که صاحبانشان مشخص و معلوم هستند، گوردخمه‌های دوران ماد را نمی‌توان به شخص خاصی منسوب نمود.

از طرفی به لحاظ مورد دستبرد قرارگرفتن در طول تاریخ، نمی‌توان در رابطه با چگونگی تدفین و یا ماهیت اشیاء همراه مرده در گوردخمه‌های این دوره، اظهارنظر نمود.

این گوردخمه‌ها بر اساس نمای ورودی به طور کلی به سه دسته مختلف تقسیم می‌شوند.

گوردخمه‌هایی که در نمای ورودی دارای ستون آزاد هستند.

گوردخمه‌هایی که بجای ستون آزاد، در دوطرف نمای ورودی آن‌ها دو نیم ستون تزئینی در کوه کنده شده‌است.

گوردخمه‌های ساده که فاقد ستون یا نیم‌ستون بوده و عمدتا در منطقه کردستان یافت شده‌اند.

آشنایی با قبرستانهای قدیمی و جواهرات گران قیمت آنها

هخامنشیان و جواهرات گرانقیمت درون گور

پس از هخامنشیان با حمله اسکندر به ایران و پیدایش سلسله‌های سلوکیان و اشکانیان، نقش مذهب در سلطنت بکلی کمرنگ شد.

سلوکیان یونانی (جانشینان سلوکوس یکم) بوده و مذهبی متفاوت با ایرانیان داشتند. منابع کافی در خصوص دین و مذهب اشکانیان نیز وجود ندارد.

به گونه‌ای که گمان می‌رود آنان مختلف‌الدین بوده و مردگان خود را (برخلاف زرتشتیان) به طرق گوناگونی دفن می‌کرده‌اند.

بنابراین از این دوران گوردخمه‌ای به شکلی که در دوران هخامنشیان یا مادها برای شاهان ساخته می‌شده، یافت نشده‌است.

صرفا دخمه‌های عمومی به دو شکل درون خاک و درون سنگ برای رعایای زرتشتی ساخته می‌شده و پس از قراردادن تعداد معینی از اجساد،

درب آنها با سنگ و آهک مسدود می‌شده‌است.

با ظهور ساسانیان، مذهب زرتشتی در ظاهر مجددا ارزش یافته و حتی دولت مرکزی در بخش‌هایی از کشور همچون گیلان، مهرپرستان را تحت فشار قرار داد.

ولی با این وجود، ساخت گوردخمه‌های دوران هخامنشی دیگر رواجی نیافت و ساخت دخمه‌های عمومی تا قرنها پس از حمله اعراب به ایران ادامه پیدا کرد.

درحال حاضر هنوز در برخی مناطق ایران٬ به‌ویژه در غرب٬ گوردخمه‌ها برای خاکسپاری مرده‌گان استفاده می‌شود.

مثلا در خرم‌آباد برخی خانواده‌ها بجای ایجاد قبر تازه٬ مرده را در گوردخمه خانوادگی قرار می‌دهند که به آن لَحَک می‌گویند.

راهيم ادهم درباره حقايق اشباحي که اين افراد عرضه مي کنند مي فرمايد:

١- شبح و تصاويري که که احضارکنندگان ِ روح به نمايش مي گذارند، نوعي فريب و نيرنگ است .

صور و اشباح آن ها يک تکه پارچه ي بافته شده نازک يا يک ماده نايلوني است که آن را داخل دهان يا بيني يا گوش يا لباس هاي خود مخفي کرده

و با ترفندهاي ماهرانه اي آن را بيرون مي آورند.

٢- يا اينکه اين اشباح و صور مواد شيميايي هستند که وسط (مديوم ) آن ها را به بدن خود ماليده است و اين مواد از بدن او بخار مي شوند

و دوربر او را مانند دودي رقيق احاطه مي کنند. براي تاييد اين سخن کسي که آنجا است اگر اين شبح را دست بزند قادر به گرفتن آن نيست ،

چونکه اين ها مواد شيميايي هستند که از بدن او بخار شده اند همان گونه که نفتالين بخار مي شود.

٣- بعيد نيست که اين صور و اشباح جن هايي باشند که در جلسه احضار روح مجسم و آشکار مي شوند.

گورْدَخمه دخمه‌ای است که در صخره‌ها، کوه‌ها و یا تپه‌ها برای خاکسپاری مردگان ساخته می‌شده‌است.

گور دخمه ها اغلب در ارتفاعات قرار دارد به طوری که بدون طناب و آویزان شدن از پرتگاه راه دیگری برای ورود وجود ندارد.

گوردخمه‌های زیادی از دوران مادها و پس از آنان در سراسر ایران یافته شده‌است. با این وجود، بجز یک گوردخمه صخره‌ای در تپه حسنلو،

هیچ گوردخمه دیگری مربوط به دوران پیش از مادها در ایران یافت نشده‌است.

آشنایی با قبرستانهای قدیمی و جواهرات گران قیمت آنها

گوردخمه مادها

– گوردخمه هایی که در نمای ورودی دارای ستون آزاد هستند.

– گوردخمه هایی که به جای ستون آزاد، در دوطرف نمای ورودی آنها دو نیم ستون تزیینی در کوه کنده شده است.

از این نوع گوردخمه ها می توان به گوردخمه دا و دختر در نزدیکی ممسنی استان فارس با شماره ثبت ملی ۲۹۹ و گوردخمه آخور رستم

در هشت کیلومتری جنوب تخت جمشید اشاره کرد.

– گوردخمه های ساده که فاقد ستون یا نیم ستون بوده و عمدتا در منطقه کردستان یافت شده اند.

گوردخمه سکاوند در ۱۵ کیلومتری هرسین کرمانشاه، گوردخمه دیره در نزدیکی روستای دیره سرپل ذهاب و گوردخمه

سرخ ده که در ۱۹ کیلومتری گوردخمه سکاوند است از این جمله اند.

آشنایی با قبرستانهای قدیمی و جواهرات گران قیمت آنها

گوردخمه سکاوند

گوردخمه های یافت شده از دوران مادها نوع تکامل یافته هنر اورارتویی هستند. زیرا برخلاف گوردخمه های دوره اورارتو، اغلب دارای نقش برجسته

و تزیینات معماری مانند ستون و نیم ستون بوده و براساس اهمیت فرد دفن شده و همچنین تاریخ ساخت، دارای نمای ورودی متفاوت هستند.

برخلاف گوردخمه های هخامنشیان که صاحبان شان مشخص و معلوم هستند، گوردخمه های دوران ماد را نمی توان به شخص خاصی منسوب کرد.

از طرفی به لحاظ مورد دستبرد قرارگرفتن در طول تاریخ، نمی توان در رابطه با چگونگی تدفین یا ماهیت اشیای همراه مرده در گوردخمه های این دوره، اظهارنظر کرد.

این گوردخمه ها براساس نمای ورودی به طور کلی به سه دسته مختلف تقسیم می شوند.

آشنایی با قبرستانهای قدیمی و جواهرات گران قیمت آنها

گوردخمه خشایارشاه در نقش رستم

گوردخمه های هخامنشی برخلاف گوردخمه های مادها، شکلی یکسان داشته و طرحی از صلیب دارند.

ورودی گوردخمه معمولا در محل تلاقی دو خط صلیب واقع بوده و در اطراف آن روی خط افقی صلیب، نیم ستون هایی کنده شده است.

بر قسمت بالایی صلیب شامل یک نقش برجسته ظریف و بخش پایینی آن معمولا فاقد هر تزیینی بوده است.

اغلب گوردخمه های هخامنشی در نقش رستم و نقش رجب متمرکز هستند.

نخستین نمونه این گوردخمه ها مربوط به داریوش بزرگ بوده و سایر نمونه ها از آن تقلید کرده اند.

آخرین گوردخمه هخامنشی مربوط به داریوش سوم است که کار حجاری آن ناتمام مانده و فقط در قسمت بالای آن نقش شاه را در مقابل آتشدان نشان می دهد.

تعداد قبور در گوردخمه های هخامنشی از دو قبر تا ۹ قبر متفاوت است.

با توجه به این واقعیت که داریوش سوم تنها شش سال حکومت کرد و با توجه به میزان حجاری ناتمام انجام شده در مقبره وی،

به نظر می رسد که کار ساخت هر یک از این گوردخمه ها بیش از ۱۰ سال به طول می انجامیده است.

آشنایی با قبرستانهای قدیمی و جواهرات گران قیمت آنها

خدمات پس از فروش :

پاسخ گویی ۲۴ساعته تلفن ها و همکاری با مشتری ها در همه زمینه های گنج یابی

 

 

 

 

برای مشاوره رایگان در مورد علائم ونشانه ها و خرید و فروش فلزیاب ها

با کارشناسان شرکت گوهرباستان در تماس باشید.

آدرس کانال تلگرام محصولات و لیست قیمت محصولات : goharbastan@

تلگرام کارشناس آثار و نشانه ها : karshenasgoharbastan@

شماره تماس کارشناس آموزش فلزیاب، خرید فلزیاب و تعمیرات فلزیاب : 09186104946 مهندس رجایی